Posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbyło się w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji 18 grudnia 2024 roku. Obradom ze strony samorządowej współprzewodniczył Prezydent Sosnowca i przedstawiciel Związku Miat Polskich Arkadiusz Chęciński, a ze strony rządowej Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Szymański. Prezentacji wielu zagadnień zajął się Sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik.
Wyjaśnienia Ministerstwa Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej do zgłaszanych problemów z wdrażaniem ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, a przede wszystkim w zakresie podmiotów zobowiązanych do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych.
Na początku głos zabrał Wicedyrektor biura Związku Powiatów Polskich Grzegorz Kubalski. Przypomniał zasygnalizowany na poprzednim posiedzeniu problem włączenia do obowiązku zakresu ustawy, organów stanowiących, które w opinii strony samorządowej nie posiadają narzędzi do prowadzenia działań naprawczych. Strona samorządowa oczekuje od Ministerstwa jasnej interpretacji w tej kwestii, czy taki obowiązek rzeczywiście istnieje, lub zachowania neutralności w dochodzeniu takich obowiązków, a najlepiej odpowiednich zmian przepisów, przywracających pierwotne ustalenia z posiedzenia KWRiST, o świetle których kolegialne organy stanowiące nie były ustawowo zobowiązane.
W tej kwestii głos zabrała przedstawicielka Departamentu Prawa Pracy MPRiPS, która potwierdziła spływające do resortu liczne uwagi na ten temat. Również na tej podstawie Ministerstwo przyjęło taką interpretację uznającą, iż organ publiczny musi dokonać oceny, czy jest w stanie podjąć działania następcze. Dlatego, jeżeli dana jednostka stwierdzi, iż jej organ stanowiący nie może podejmować działań następczych, to w takim razie nie będzie musiała opracowywać procedury.
Co do ewentualnej zmiany legislacyjnej samej definicji, to oczywiście resort deklaruje rozmowy mogące iść w tym kierunku, jednak nie byłaby to zmiana szybka. Strona samorządowa przyjęła te zapewnienia z uznaniem i zadowoleniem, licząc na to, że tego rodzaju interpretacja będzie podtrzymana, a inne organy kontrolne będą traktowały sprawę w podobny sposób. Nie zmienia to jednak oczekiwań strony samorządowej co do zmiany zapisu w ustawie, co z pewnością zmniejszyłoby niepewności interpretacyjne.
Informacja Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na temat realizacji uzgodnień przyjętych przez KWRiST podczas posiedzenia w dniu 25 września 2024 r., dotyczących przyszłości warsztatów terapii zajęciowej.
W tym temacie głos zabrał Sekretarz Marek Wójcik, który podkreślił trudną sytuację finansową WTZ-ów, które aktualnie funkcjonują tylko dzięki wsparciu JST. Kwestia dotyczy ponad 20.000 podopiecznych tych placówek. Strona samorządowa już od sierpnia 2024 roku domaga się przeszacowania środków przekazywanych na funkcjonowanie warsztatów terapii zajęciowej. Te środki były zapisane w budżecie PFRON-u, a więc nie oczekuje się dodatkowych kwot na ww. działania. Przez ten czas nie udało się wydać odpowiedniego rozporządzenia, które te kwoty by uruchomiło.
Sekretarz Marek Wójcik ustalił ze stroną rządową, iż w 2025 roku będzie dwukrotne przeszacowanie – w styczniu na poziomie 1500 zł. oraz w II połowie roku.
Do powyższych kwestii odniósł się Zastępca Dyrektora Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Andrzej Łosiewicz. Poinformował, że Wiceminister Łukasz Krasoń spotkał się z przedstawicielami ogólnopolskiego forum WTZ. Na tym spotkaniu potwierdzono, że od stycznia algorytm zostanie zwiększony o 1500 zł oraz już na początku roku ma zbierze się grupa działająca przy Krajowej Radzie Konsultacyjnej, do której doproszeni będą przedstawiciele PFRON, aby mieć kontakt z finansowym zapleczem i dzięki temu ustalić jak szybko i w jakich kwotach będziemy mogli zaproponować dodatkowe wsparcie dla WTZ-ów w II połowie roku. Niezależnie od tego, w tym gronie prowadzone będą rozmowy na temat systemowych rozwiązań, które w przyszłości pozwolą uniknąć działań akcyjnych, doraźnych i interwencyjnych o charakterze finansowym.
Sekretarz Marek Wójcik zaproponował, aby skład zespołu został uzupełniony również o przedstawicieli strony samorządowej, aby JST miały informacje z pierwszej ręki.
Informacja Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na temat realizacji zgłaszanego przez stronę samorządową postulatu o przygotowanie kompleksowej regulacji dotyczącej wynagradzania pracowników samorządowych.
Sekretarz Marek Wójcik w tym temacie podkreślił, iż strona samorządowa od wielu miesięcy domaga się rozmowy na temat wynagradzania pracowników, aby nie mieć problemów z zatrudnieniem odpowiednich fachowców, w obliczu zjawiska spłaszczania wynagrodzeń. Wielu z zatrudnionych jest wynagradzanych na poziomie płacy minimalnej. Wraz ze zmianą płacy minimalnej, JST nie otrzymują dodatkowych środków na pensje. Strona samorządowa proponuje zmiany w ustawie o płacy minimalnej, jednak nie takie jakie są przedłożone, zakładające wyłączenie z płacy wszystkie jej składniki tj. wszelkie dodatki – to byłoby zbyt wielkie obciążenie dla budżetów JST. Związki zawodowe takim rozwiązaniem byłyby zainteresowane, samorządy lokalne jako pracodawcy już oczywiście nie. Czekamy na możliwość podjęcia konstruktywnych rozmów.
Do tych stwierdzeń odniosła się Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Małgorzata Baranowska, która stwierdziła pojawienie się propozycji zmian ze strony samorządowej. Nowelizacja ustawy o pracownikach samorządowych znajduje się poza właściwością MRPiS, dlatego resort zwrócił się z prośbą o rozpatrzenie postulatów samorządowych do MSWiA. Niezależnie od tego Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej prowadzi prace nad kształtem projektu nowelizacji rozporządzenia w sprawie wynagrodzenia pracowników samorządowych, gdzie regulacje obejmują wynagradzanie pracowników samorządowych zatrudnianych na podstawie wyboru, powołania oraz umowy o pracę. Do zaproponowanych przez Ministerstwo stawek wynagrodzeń zgłoszono opinię, ze stawki są za wysokie, w związku z tym stronie samorządowej przekazane zostały skorygowane propozycje stawek minimalnych wynagrodzeń zasadniczych pracowników samorządowych zatrudnionych na umowę o pracę, z prośbą o wyrażenie opinii (11 grudnia 2024 roku) – jak na razie uwag nie zgłoszono.
W nawiązaniu do powyższego stanowiska, Sekretarz Wójcik zaproponował powrót do dyskusji na ten temat podczas spotkania Zespołu Administracji i Bezpieczeństwa Publicznego KWRiST w połowie stycznia 2025 roku. W dyskusji udział powinno wziąć również Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Informacja dotycząca finansowania z Funduszu Pracy dodatków motywacyjnych dla pracowników Wojewódzkich i Powiatowych Urzędów Pracy.
Mecenas Grzegorz Kubalski ze Związku Powiatów Polskich zwrócił uwagę na fakt pewnych utrudnień ze swobodą przyznawania dodatków motywacyjnych, wynikających ze zmian projektu odpowiedniego rozporządzenia. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Małgorzata Baranowska zauważyła, że propozycje resortu nie spotkały się z przychylnością Ministerstwa Finansów, co jak na razie wstrzymało korzystne dla pracowników WUP-ów i PUP-ów rozwiązania. W tym zakresie mecenas Kubalski zaproponował, aby resort rodziny przekonał przedstawicieli resortu finansów o bezzasadności zaproponowanych ograniczeń w rozporządzeniu. Strona samorządowa będzie oczekiwała pozytywnych rozstrzygnięć w tej sprawie.
Informacja na temat współpracy strony rządowej i samorządowej w kwestii przyjęcia i procedowania zmian prawnych wzmacniających procesy decentralizacyjne.
Działania te prowadzone są na podstawie przekazanych przez korporacje samorządowe pakietów propozycji zmian legislacyjnych, na podstawie zaproszenia do takiego działania przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Wiceminister Tomasz Szymański poinformował o fakcie przekazania propozycji strony samorządowej do poszczególnych Zespołów KWRiST zgodnie z właściwością merytoryczną, z wyraźnym zaleceniem podjęcia dyskusji i oceny możliwości realizacji. Cześć z proponowanych rozwiązań będzie można przeprowadzić w miarę sprawnie i szybko, inne wymagać będą dłużnych interdyscyplinarnych konsultacji. Ustalono, że na kolejnym posiedzeniu KWRiST przedstawiony zostanie bieżący raport z działań podjętych w ww. kwestii.
Informacja na temat podjęcia prac legislacyjnych nad projektem ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Przedstawiciele strony samorządowej podsumowali dotychczasowy proces dochodzenia do projektu ustawy, która jednocześnie ma wpływ na kilkanaście innych ustaw. Jednocześnie dla podjęcia dalszych kroków, strona samorządowa zaproponowała jak najszybsze przyjęcie projektu ustawy do wykazu prac Rządu, aby mogło dojść do uzgodnień międzyresortowych i ponownego procedowania ewentualnie nowego kształtu projektu podczas obrad KWRiST.
Informacja Ministra Finansów i Ministra Edukacji Narodowej na temat harmonogramu prac nad wypracowaniem nowego modelu finansowania zadań z zakresu edukacji i wychowania.
W tym temacie jako pierwszy głos zabrał Sekretarz Marek Wójcik, który zauważył, że zgodnie z umową pomiędzy stroną rządową i samorządową, po uchwaleniu nowej ustawy o dochodach JST (1 październik 2024), podjęte zostaną rozmowy na temat nowego systemu finansowania edukacji i wychowania. Na razie w tej sprawie nie ma postępu. Pierwsze prognozy wynikające z planowania budżetów JST nie napawają optymizmem i obawiamy się o efektywną realizację zadań oświatowych w nowej rzeczywistości legislacyjnej. Jak zauważył Sekretarz do strony samorządowej doszły niepokojące informacje o propozycjach przedstawionych przez Wiceminister Finansów Hannę Majszczyk, podczas posiedzenia Zespołu do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli z 12 grudnia, zapowiadające podwyżki dla nauczycieli, nie będące oczywiście bez skutków finansowych dla JST i budżetu Państwa. Dla strony samorządowej to absolutne zaskoczenie, nie zostały one jak dotąd skonsultowane, stąd prośba o przedstawienie tych propozycji na najbliższym posiedzeniu Zespołu ds. Edukacji KWRiST. Sekretarz Marek Wójcik podkreślił kolejny raz, że strona samorządowa przede wszystkim oczekuje spełnienia obietnicy Ministra Finansów Andrzeja Domańskiego i rozpoczęcia prac nad nowym systemem finansowania oświaty.
W nawiązaniu do do powyższych stwierdzeń, głos zabrał Sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Henryk Kiepura. Zauważył on, że w obliczu nowej ustawy dotyczącej finansowania JST, w 2026 roku zostanie przeprowadzona we współpracy z Ministerstwem Finansów ewaluacja efektywności rozwiązań. Mamy świadomość, że chociażby ze względów demograficznych, niezbędne będą zmiany w sposobie finansowania zadań oświatowych. Jeżeli chodzi o propozycje przedstawione na spotkaniu Zespołu do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli z 12 grudnia, to z wiedzy wiceministra wynika, iż nie mają one jeszcze charakteru wiążącego i przesądzonego i w styczniu zostaną przedstawione stronie samorządowej do zaopiniowania.
Współprzewodniczący KWRiST Arkadiusz Chęciński zwrócił jednak uwagę na fakt, że ewaluacja w roku 2026 to jedno, a prace nad modelowymi zasadami zmian finansowania zadań oświatowych to inne kwestia, która miała rozpocząć za raz po pozytywnym zaopiniowaniu projektu Ustawy o dochodach JST. Działanie miało zakładać powołanie trójstronnego zespołu (MF-MEN-JST), który ma wypracować zręby nowego systemu. To się niestety nie dzieje, a doniesienia dotyczące nowych uposażeń dla nauczycieli dodatkowo nas zaskakują. Do tych stwierdzeń odniosła się Dyrektor Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego Zdzisława Wasążnik, która podkreśliła wolę włączenia MF do tych rozmów, niemniej jednak na razie resort koncentruje się na ostatecznych rozwiązaniach dotyczących ustawy budżetowej na 2025 rok.
W toku dyskusji Sekretarz Marek Wójcik zaproponował, aby z uwagi na trójstronny charakter oczekiwanego zespołu, to strona samorządowa była gospodarzem spotkań, co pozwoli uporządkować kompetencyjny charakter udziału poszczególnych uczestników oraz zdefiniować obszary tematyczne za które odpowiadają poszczególne resorty.
Przedstawiciel strony samorządowej propozycję takiego działania umotywował potrzebą podjęcia szybkich wysiłków, co wiąże się chociażby z perspektywą podjęcia decyzji o likwidacji szkół z jaką nosi się ok. 400 JST. Takie działania będą podejmowane w najbliższych dwóch miesiącach. Ponadto samorządy aktualnie mają bardzo ograniczone możliwości podejmowania decyzji w zarządzanych przez siebie jednostkach (np. mogą w szkole zorganizować bibliotekę szkolną, ale publiczną już nie). Dlatego niezbędne są zmiany zarówno w sposobach finansowania zadań oświatowych, jak i kompetencjach zarządczych.
Na koniec dyskusji w tym punkcie, głos zabrał Wiceminister Edukacji Henryk Kiepura, który zauważył, że w resorcie trwają prace nad przyjęciem rozwiązań mających na celu wsparcie funkcjonowania małych szkół z terenów wiejskich (m.in. filiowanie, instalowanie w budynkach innych instytucji), co zostanie zaprezentowane podczas styczniowego posiedzenia Zespołu ds. Edukacji KWRiST. Jednocześnie Dyrektor Jakubczuk podkreślił, że ustawowo na przyszły rok zostały zapewnione pewne mechanizmy związane z rezerwą subwencji oświatowej, które zaprezentował Dyrektor Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym MEN Jerzy Jakubczuk.
Podsumowując całą dyskusję, współprzewodniczący Arkadiusz Chęciński podkreślił potrzebę spotkania trójstronnego, ponieważ wszystkie strony mają swoje argumenty oraz często bardzo rozbieżne dane i efekty analiz. Bez skupionej dyskusji w oczekiwanym gremium, nie osiągniemy istotnych efektów.
Informacja dotycząca projektu ustawy medialnej
Wprowadzeniem do tematyki zajął się Marszałek Województwa Śląskiego Wojciech Saługa. Przedstawiciel strony samorządowej wyraził zaskoczenie i zdecydowany sprzeciw wobec projektu legislacyjnego zakładającego zakaz funkcjonowania prasy samorządowej (biuletynów informacyjnych). Propozycja Ministerstwa Kultury nie znajduje w opinii strony samorządowej żadnego uzasadnienia, a może poważnie ograniczyć dostęp społeczności lokalnych do ważnych informacji, których nie będą w stanie zaoferować media komercyjne. Z uwagi na brak przedstawiciela Ministerstwa Kultury na posiedzeniu Komisji, głos zabrał Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Szymański, który obiecał pogłębienie informacji na temat propozycji legislacyjnych oraz etapu procedowania, aby uniknąć negatywnego efektu, który został jasno sprecyzowany przez stronę samorządową.
Projekt propozycji strony samorządowej podziału rezerwy na uzupełninie dochodów jst, o której mowa w art. 34 ust. 6 ustawy o dochodach JST
Zgodnie z art. 34 ust. 6 ustawy o dochodach JST, który przesądza o tym, że zabezpieczona rezerwa w budżecie Państwa w 80% jest dzielona wspólnie przez Rząd i stronę samorządową. Kwestia podziału ma być uzgodniona do 31 maja 2025 roku. Biorąc pod uwagę ów fakt, projekt strony samorządowej takiego podziału przedstawił Sekretarz Marek Wójcik:
Całość rezerwy 1 700 mln zł
264 mln zł na zadania drogowe
560 mln na zadania z zakresu pomocy społecznej i pieczy zastępczej
536 mln na zadania z zakresu edukacji
Razem daje to 1 360 mln zł (czyli 80 proc. wysokości rezerwy).
340 mln zł, czyli 20 proc. pozostające do dyspozycji Ministra Finansów (opiniowanie strony samorządowej). W tym obszarze strona samorządowa proponuje, aby znalazły się dwie pozycje zaplanowane w ustawie:
40 mln zł dla jednostek, których powierzchnie w ponad 20 proc. stanowią parki narodowe
30 mln zł dla gmin uzdrowiskowych
Strona samorządowa będzie oczekiwać odniesienia się do propozycji Ministerstwa Finansów, podczas najbliższego posiedzenia Zespołu ds. Systemów Finansów Publicznych KWRiST
W dalszej części spotkania strona samorządowa wyraziła zgodę na:
Wniosek Ministra Edukacji o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków udzielenia wsparcia w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z Ukrainy w latach szkolnych 2024/2025, 2025/2026 i 2026/2027
Wniosek Ministra Edukacji o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu do wydania opinii wiążącej do projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie Rządowego programu wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z Ukrainy ,,Szkoła dla wszystkich” w latach szkolnych 2024/2025, 2025/2026 i 2026/2027
Wniosek Ministra Edukacji o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych oraz w oddziałach specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej
Wniosek Ministra Edukacji o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie wykazu dokumentów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie wymaganych do uzyskania dyplomu zawodowego albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika
Wniosek Ministra Rozwoju i Technologii o pilne zaopiniwanie wniosku o wprowadzenie do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego zawodu Technik Gospodarki Nieruchomościami
Strona samorządowa zaopiniowała POZYTYWNIE następujące projekty:
Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przyjęcia Programu ochrony wód morskich (Ministerstwo Infrastruktury)
Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wymagań jakościowych dla biomasy pozyskanej z drzew i krzewów wprowadzanej do obrotu lub obejmowanej procedurą celną dopuszczenia do obrotu w postaci brykietu lub peletu
Projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług
Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzorów deklaracji o podatku od towarów i usług od podmiotów innych niż zarejestrowane jako podatnicy VAT czynni
Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju w 2025 r. (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi)
Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Scalanie gruntów” w ramach poddziałania „Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
Projekt ustawy o Krajowym Rejestrze Oznakowanych Psów i Kotów (UD 128)
Projekt ustawy o zarządzaniu danymi (UC67) (Ministerstwo Cyfryzacji)
Projekt ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa oraz niektórych innych ustaw (UC32) (Ministerstwo Cyfryzacji)
Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania ryczałtu systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1726)
Projekt Uchwały zmieniającej Uchwałę nr 247 Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 2022 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pn. Narodowy Program Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032 (Ministerstwo Zdrowia)
Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowego zakresu działania, sposobu wykonywania zadań i organizacji Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
Strona samorządowa zaopiniowała NEGATYWNIE następujący projekt
Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie sposobu podziału kwoty potrzeb oświatowych dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2025
Comments